Na płycie nagrobnej wyryte są najczęściej dokładna data urodzenia i śmierci zmarłego, imię i nazwisko oraz często umieszcza się obok tych informacji zdjęcie nagrobne (porcelanowe). Na wielu nagrobkach spotkamy również epitafium, w dzisiejszym artykule postaramy się wyjaśnić czym jest właściwie epitafium, a także opiszemy jego rys historyczny.
Epitafium – historia
Epitafium zamieszczamy aby upamiętnić zmarłego i ma ono formę, krótkiej nagrobnej sentencji. Historia epitafium sięga V wieku p.n.e. W starożytnych Atenach podczas wojen z Persami wychwalano zmarłych wojowników za ich dokonania, męstwo i oddanie. Takie epitafium miało krótką formę elegijnego dystychu. W Polsce najstarsze epitafium: “W grobie tym kości trzech braci”, pochodzi z płyty nagrobnej trzech z pięciu braci pochowanych w katedrze gnieźnieńskiej w XI wieku.
Z początku epitafia pisano głównie po łacinie. Dawniej epitafia często zawierały ogrom informacji o zmarłym, jego genealogii, stanie cywilnym a nawet o pełnionych urzędach. W pewnym sensie usługi pogrzebowe świadczyli najbardziej znani poeci tacy jak Jan Kochanowski czy Zygmunt Krasiński, ponieważ najmowali się poezją nagrobną.
Epitafium – czym tak naprawdę jest?
Słowo epitafium pochodzi z greki i w dosłownym tłumaczeniu oznacza „nad grobem”. Napis, który został wyryty w kamieniu, nie ulegnie starciu i przez długie lata będzie pełnił zadanie upamiętniania bliskiej nam osoby. Innymi słowy, sprawi, że taka osoba będzie żyć dłużej niż ludzka pamięć.
Do dzisiaj głównym zadaniem epitafium jest przemówienie do czytającego i przypomnienie o śmierci, która czeka każdego z nas. Taki tekst może przybierać różne formy, może być pisany prozą, mieć formę poezji a nawet czarnego humoru.
Epitafium często mówi o życiu i osiągnięciach osoby zmarłej z odpowiednim szacunkiem. Może też być cytatem z Biblii, ciekawym aforyzmem lub łacińską maksymą. Epitafium może być też napisane jeszcze za życia zmarłego, nawet przez niego samego. Przeważnie ma patetyczny, wzniosły charakter i opisuje pozytywne cechy człowieka.
Epitafium – czy trzeba je umieszczać?
Umieszczenie epitafium nie jest konieczne. Epitafium jest formą okazania szacunku, hołdu dla zmarłego. To także komunikat, przekaz dla każdego kto odwiedza grób. Jeśli zmarły nie pozostawił żadnych wytycznych na temat tego czy życzy sobie umieszczenia epitafium na swoim grobie, taką decyzję podejmuje najbliższa rodzina i to od niej zależy czy poprosi zakład pogrzebowy o zorganizowanie tablicy z epitafium albo skontaktuje się z firmą kamieniarską, która wykona nagrobek z wyrytym tekstem.
Epitafium jest formą dodatkowego upamiętnienia zmarłej osoby. Jego umieszczenie jest zalecane szczególnie w przypadku osób, które dokonały rzeczy wielkich, o dużych zasługach dla społeczeństwa. Epitafium może zawierać dodatkowo portret zmarłego, np. w formie płaskorzeźby lub malowidła.
Kto może być autorem epitafium?
Epitafium może napisać bliski przyjaciel, członek rodziny czy znajomy poeta. To od nas zależy jego forma i to czy chcemy upamiętnić ukochaną osobę w sposób wzruszający, żartobliwy czy żenujący. Ważne aby oddawało ono charakter zmarłego, pasowało do tego kim był, jakie miał życie, charakter i osobowość.